Wat zijn de oorzaken van obesitas?

"Obesitas is áltijd het gevolg van meerdere factoren.” Prof. dr. Bart Van der Schueren, endocrinoloog UZ Leuven

Men denkt vaak dat de hoeveelheid lichaamsvet alleen bepaald wordt door wat men eet en hoeveel men beweegt, maar dat klopt niet helemaal. Het lichaam probeert de vetreserves te behouden, en dat betekent helaas ook dat obesitas behandelen een lang proces is. Het is ook een moeilijke behandeling omdat de oorzaken net zo verschillend kunnen zijn tussen personen met obesitas.

Obesitas...

  • is een complexe ziekte.
  • is niet iemands fout.
  • draait niet enkel om voeding.
  • heeft meer dan één oorzaak.
"Mensen met ernstig overgewicht hebben niet ‘gewoon te veel gegeten’. Ze lijden aan een chronische aandoening." Wout Van der Borght, psycholoog UZ Leuven

De voornaamste oorzaken van obesitas zijn: 

De sociale omgeving (vrienden en familie) heeft een groot effect op onze levensstijl en ons voedingspatroon. De mate waarin de eigen omgeving gezond gedrag vertoont is van grote invloed op het eigen voedingspatroon. Maar ook de werkvloer heeft indirect een invloed op ons voedings- en bewegingspatroon, denk maar aan:

  • verleidelijke snackautomaten op het werk
  • onregelmatige werktijden
  • zittend beeldschermwerk
  • het gebruik van de lift in plaats van de trap

Heftige emoties zoals angst, stress, woede of verveling kunnen het voedingspatroon beïnvloeden. Eten heeft namelijk een (kort) kalmerend effect op negatieve gevoelens. Ook gepest worden of het ervaren van depressieve gevoelens heeft vaak een grote invloed op het voedingspatroon. Emoties kunnen dus het eetgedrag ernstig verstoren.

Biologische factoren kunnen bijdragen aan het ontwikkelen van overgewicht en obesitas doordat ze bijvoorbeeld van invloed zijn op de algehele fysieke of mentale toestand. Voorbeelden hiervan zijn genen die betrokken zijn bij de vetopslag in het lichaam, of verstoorde hormoongehaltes van schildklier- of bijnierhormonen. Chronische aandoeningen die een invloed hebben op het voedings- of bewegingspatroon zoals neurologische aandoeningen of gewrichtspijnen kunnen indirect bijdragen tot de ontwikkeling van overgewicht en obesitas. Ook bepaalde soorten medicatie (zoals bijvoorbeeld antidepressiva of medicatie tegen epilepsie) kunnen aanleiding geven tot gewichtstoename.